دردسر همسایگی با زمین‌های رهاشده در نماز۵ 
بنیاد نیکوکاری عماد، شادی را به روستای کلاته‌سرهنگ آورد 
روز‌های سیاه و سفید سیداسماعیل آموزگار
شهر مشهد به‌عنوان یکی از کانون‌های اصلی فعالیت‌های مذهبی و انقلابی مردم نقش مهمی در پیروزی انقلاب اسلامی ایران داشته است. روزنامه‌های خطه خراسان مانند مطبوعات تهران و دیگرشهرستان‌ها با چاپ و انتشار آخرین اخبار و وقایع مبارزه‌های مردم مشهد و بقیه شهر‌های استان و اطلاعیه‌های رهبران انقلاب، وظیفه دشوار اطلاع‌رسانی را در روز‌های پر‌شور‌و‌التهاب نیمه دوم سال۱۳۵۷خورشیدی برعهده داشته‌اند.
با وجود اعلام فضای باز سیاسی برای انتشار آزاد اخبار در مطبوعات کشور از شهریور۱۳۵۷، دوبار روزنامه‌های کشور به‌علت فشار شدید سانسور اعتصاب می‌کنند. روزنامه‌های خراسان نیز به پیروی از روزنامه‌های تهران در دو مقطع زمانی با هدف اعتراض منتشر نمی‌شوند. در روز‌های اعتصاب دوم روزنامه‌های خراسان که حدود پنجاه روز به طول می‌انجامد، اتفاقات مهمی در قسمت‌های مختلف شهر مشهد رخ می‌دهد که به‌دلیل تعطیلی مطبوعات اطلاعات چندانی درباره آن روز‌ها وجود ندارد.
سید اسماعیل آموزگار، یکی از روزنامه‌نگاران با‌سابقه خراسانی، در روز‌های اعتصاب دوم مطبوعات، همراه مردم مشهد در مبارزه‌های داخل شهر شرکت داشته و یادداشت‌هایی از رویداد‌های آن روز‌ها تهیه کرده است. او که در آن ایام روزنامه‌نگار و مدیرمسئول روزنامه «سیاهوسفید» مشهد بوده است، به یادداشت‌نویسی شخصی از وقایع شهر روی می‌آورد.
این یادداشت‌ها از ۱۵آذر۱۳۵۷ آغاز می‌شود و تا ۱۲دی همین‌سال ادامه پیدا می‌کند. مطالبی همچون قتل یک سرباز مشهدی به دست سرهنگ طباطبایی، راهپیمایی تاسوعای حسینی و اخلال چپ‌ها و چماق‌داران حکومتی در آن و گزارش اولین خطبه‌خوانی غیرحکومتی در شب عاشورا در حرم امام‌رضا (ع)، حمله به بیمارستان امام‌رضا (ع) (شاهرضا)، حمله چماق‌داران از قوچان به مشهد، انتصاب سرلشکر میرهادی به فرمانداری نظامی مشهد، کشتار دوم دی ۱۳۵۷ به دستور فرماندار جدید و تعطیلی شهر، تشییع پیکر شهید مهندس‌نشان، استاد دانشگاه فردوسی، آتش‌سوزی در زندان وکیل‌آباد و عزل سپهبد امیرعزیزی، استاندار خراسان، در ۱۲دی از مهم‌ترین وقایع مشهد در مدت اعتصاب مطبوعات است که آموزگار به‌عنوان تنها روزنامه‌نگار مشهدی آن زمان، با نام مستعار «ابن احمد» آنها را ثبت کرده و برای آیندگان به یادگار گذاشته است.
در این شماره روزنامه شهرآرا نگاهی داشته‌ایم بر زندگی و فعالیت مطبوعاتی او در سالروز درگذشتش.
درباره سیداسماعیل آموزگار
سیداسماعیل آموزگار متولد سال۱۲۹۶خورشیدی در مشهد فرزند حاج‌سید‌احمد رضوی (متصدی مسجد گوهرشاد) است. او برادر سید‌علیرضا آموزگار، مؤسس روزنامه «آفتاب شرق» و جزو خاندان آموزگار و از سادات رضوی است. سیداسماعیل آموزگار تحصیلات خود را تا دکتری علوم در فرانسه می‌گذراند و مشاغل مختلفی را همراه با نشر مقاله‌ها در نشریات تجربه می‌کند.
او که مدتی نیز رئیس اداره فرهنگ طبس است، بعد‌ها در سال۱۳۳۰ روزنامه سیاهوسفید را منتشر می‌کند؛ روزنامه‌ای که تا سال۱۳۶۰ منتشر می‌شود. سیداسماعیل آموزگار که قبل از انقلاب مدتی در انجمن روزنامه‌نگاران خراسان و باشگاه لاینز نیز عضویت داشته، از طرف‌داران مصدق و نهضت ملی ایران است و مقاله‌های بسیاری را با همین مضامین در روزنامه آفتاب شرق، به‌ویژه در بحبوحه روز‌های پیروزی انقلاب اسلامی به‌چاپ رسانده است؛ مقاله‌هایی که در حمایت از انقلاب‌اسلامی و انعکاس اعتراضات مردمی است و در آنها از شیوه حکومت پهلوی‌ها انتقاد کرده است.
نوشته‌های اسماعیل آموزگار خواه در سیاهوسفید و خواه در مجلات و نشریات مثل سخن گفتن او گره داشت، اما خواندنی بود
علاوه بر همه فعالیت‌های مطبوعاتی، سیداسماعیل آموزگار از خادمان حرم امام‌هشتم (ع) هم بوده است؛ برای همین هم پس از فوت و در سال۱۳۷۶خورشیدی، جنازه‌اش را از تهران به مشهد منتقل می‌کنند و در صحن آزادی حرم‌مطهر به خاک می‌سپارند.
تنها اثر مشاهده‌شده از سیداسماعیل آموزگار به جز روزنامه سیاهوسفید و مقاله‌های چاپ‌شده در نشریات مختلف، کتابی است با نام «تاریخ مختصر خراسان» که در سال۱۳۵۲خورشیدی منتشر شده است. مجید فیاض، مؤسس روزنامه هیرمند در خاطراتش درباره او می‌نویسد: «نوشته‌های اسماعیل آموزگار خواه در سیاهوسفید و خواه در مجلات و نشریات دیگر مثل سخن گفتن او گره داشت، اما خواندنی بود.»
روزنامه «سیاه و سفید» آموزگار
روزنامه سیاهوسفید با کودتای ۲۸مرداد سال ۱۳۳۲خورشیدی، از انتشار باز می‌ماند، اما بار دیگر از سال۱۳۵۸ تا اردیبهشت۱۳۶۰، مجددا منتشر و پس از آن، انتشارش برای همیشه متوقف می‌شود. در دوره دوم، «الاسلام یعلو و یعلی علیه» شعار سرلوحه روزنامه است و با تأسی از انقلاب اسلامی، بسیاری از مقاله‌ها به مباحث دینی و تبیین اندیشه‌های اسلامی اختصاص می‌یابد.
آموزگار در این دوره از مصدق به‌عنوان ابرمرد تاریخ معاصر یاد می‌کند و سالروز جمهوری‌اسلامی را تبریک می‌گوید. این نشریه مدرس را مرد دین و سیاست می‌داند و از مسئولان نظام با صفت برادر‌بهشتی، برادر‌رفسنجانی و پدر‌طالقانی نام می‌برد. دوره دوم روزنامه پس از انتشار شماره۲۴، در اردیبهشت۱۳۶۰ به نظر می‌رسد برای همیشه تعطیل شده، زیرا پس از این تاریخ، شماره‌ای از روزنامه در هیچ آرشیوی پیدا نشده است.
در صفحه چهار همین شماره آمده است: «بر حسب اضطرار و ضرورتی اجتناب‌ناپذیر و معاذیر منطقی و موجه و معقول شرکت در مراسم سالروز درگذشت برادر عزیزم شادروان حاج‌سید‌ابراهیم آموزگار در تهران، احتیاج به استراحت مطلق، به‌تجویز طبیب معالج و احتمالا اقدام از برای معالجه بیماری که در آغاز کهولت به سراغ هر انسان پا‌به‌سن‌گذاشته‌ای می‌آید، ناچار از مسافرت هستم و بسیار متأسف که در طول مسافرت رابطه من با خوانندگان وفادار قطع و از انجام تعهد اخلاقی باز می‌مانم. امید که دوستان عذر را بپذیرند و معفو بدارند.»
ویژگی‌های مهم نشریه «سیاه و سفید»
* طرف‌دار مصدق و ملی شدن نفت و مخالف حزب توده
* توجه ویژه به اخبار شهر مشهد
* توجه به اخبار و رویداد‌های آستان‌قدس‌رضوی
* پوشش اخبار مربوط به انتخابات هفدهم مجلس‌شورای‌ملی
* تنها روزنامه چاپ مشهد در روز ۲۸مرداد۱۳۳۲
*وابستگی روزنامه به خاندان آموزگار
* این گزارش سه‌شنبه ۱۳ آذرماه ۱۴۰۳ در شماره ۴۳۷۶ روزنامه شهرآرا صفحه تاریخ و هویت چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
